Πείραμα εξαρτημένης μάθησης – Ivan Pavlov (1890)

Το διάσημο πείραμα του Πάβλοβ (1890) εξετάζει την επίδραση ενός ουδέτερου ερεθίσματος (κουδούνισμα) σε ένα ανεξάρτητο ερέθισμα (φαγητό) και πως μπορεί να προκληθεί εξαρτημένη αντίδραση από το ένα ερέθισμα στο άλλο. Το πείραμα της εξαρτημένης μάθησης είναι ένα από τα διασημότερα ψυχολογικά πειράματα, που έφεραν σημαντικές αλλαγές στον τομέα της ψυχολογίας, της εκπαίδευσης και αργότερα της διαφήμισης. Για το έργο του ο Παβλοβ βραβεύτηκε με το νόμπελ φυσιολογίας και ιατρικής το 1904.  

Η διαδικασία του πειράματος ήταν η εξής: Ο Παβλόβ τάιζε τον σκύλο του παρατηρώντας την αντίδραση που είχε στο ερέθισμα του φαγητού. Συγκεκριμένα ο σκύλος λιγουρευόταν το φαγητό και του έτρεχαν τα σάλια. Στη συνέχεια ο Παβλόβ έκθεσε τον σκύλο σε ένα ουδέτερο ερέθισμα το οποίο είναι το κουδούνισμα, και παρατήρησε πως δεν υπήρχε καμία αντίδραση. Μετέπειτα ο Παβλόβ έκθετε τον σκύλο στο ερέθισμα του κουδουνίσματος, δίνοντας του φαγητό αμέσως μετά. Έτσι ο σκύλος προγραμματίστηκε στο να συνδέσει τον ήχο του κουδουνίσματος με το φαγητό. Τέλος ο Παβλόβ ηχούσε το κουδούνι χωρίς να δίνει φαγητό στο σκύλο, και παρατήρησε πως έτρεχαν τα σάλια του. Έτσι διαπίστωσε πως όταν συνδεθεί ένα ουδέτερο ερέθισμα με ένα ανεξάρτητο, μπορείς να συνδέσεις ψυχολογικά τα αισθήματα που διεγείρει το ανεξάρτητο ερέθισμα, στο ουδέτερο ερέθισμα.

Το πείραμα του Παβλόβ επέφερε μεγάλες αλλαγές στην ψυχολογία την μάθηση και τη διαφήμιση. Στη διαφήμιση χρησιμοποιούνται παρόμοιες τεχνικές με αυτή που χρησιμοποίησε ο Παβλόβ, συνδέοντας συναισθήματα με προιόντα ή υπηρεσίες. Ένα παράδειγμα είναι η πλειοψηφία των διαφημίσεων με διάσημους, όπου οι διαφημιστές θέλουν να συνδέσουν την αίγλη και τα συναισθήματα που διαγείρουν οι διάσημοι στο κοινό, με τα προιόντα ή υπηρεσίες που διαφημίζουν. Στην πιο κάτω διαφήμιση, οι διαφημιστές θέλουν να περάσουν τον αντρισμό και την αίγλη του διάσημου ηθοποιού και σύμβολο αντρισμού Brad Pitt στο άρωμα Chanel 5.