Hawthorne Effect - Henry Landsberger (1955)

Το γνωστό αυτό πείραμα επιδιώκει να μελετήσει κατά πόσο τα άτομα αλλάζουν τη συμπεριφορά τους απλώς επειδή μελετούνται ή παρακολουθούνται. Ο Landsberger χρησιμοποίησε δεδομένα από πειράματα που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 1924 και 1932, από τον Elton Mayo, στην εταιρεία Hawthorne Works κοντά στο Σικάγο.

Η εταιρεία Hawthorne Works είχε αναθέσει μελέτες για να αξιολογήσει εάν το επίπεδο φωτισμού μέσα σε ένα κτίριο επηρέαζε την παραγωγικότητα των εργαζομένων. Αυτό που διαπίστωσε η Mayo ήταν ότι το επίπεδο φωτισμού δεν επηρέαζε την παραγωγικότητα, καθώς οι εργαζόμενοι αύξησαν την παραγωγή τους όταν η ποσότητα του φωτός μεταπηδούσε από χαμηλό επίπεδο σε υψηλό επίπεδο ή αντίστροφα.

Οι ερευνητές παρατήρησαν την τάση αύξησης αποτελεσματικότητας των εργαζομένων όταν μεταβαλλόταν οποιαδήποτε μεταβλητή. Η μελέτη έδειξε ότι η παραγωγή άλλαξε απλά επειδή οι εργαζόμενοι είχαν επίγνωση ότι ήταν υπό παρακολούθηση. Το συμπέρασμα ήταν ότι οι εργαζόμενοι αισθάνονταν ότι παρακολουθούνται κάθε φορά που άλλαζε το επίπεδο φωτισμού και ως εκ τούτου αύξαναν την παραγωγικότητα τους. Ο παράγοντας που υπαγόρευε την αυξημένη παραγωγικότητα ήταν η αίσθηση παρακολούθησης και όχι τα μεταβαλλόμενα επίπεδα φωτισμού ή οποιονδήποτε από τους άλλους παράγοντες που εξετάστηκαν. Το φαινόμενο Hawthorne έχει γίνει μια από τις γνωστές αιτίες μεταβολής ανθρώπινης συμπεριφοράς σε πειράματα και μπορεί να επηρεάσει το σχεδιασμό οποιουδήποτε πειράματος στην ψυχολογία και κοινωνιολογία.